THƠ LÊ ĐẠT

Nhân Câu Chuyện Mấy Người Tự Tử

Tác giả: Lê Đạt

Đọc báo Nhân dân số 822

Có đăng tin mấy người tự tử

Vì câu chuyện tình duyên trắc trở

Đêm mùa hè nóng nôi

Như lửa

Tôi ngồi làm thơ

Vừa giận, vừa thương mấy người xấu số.

Chân đi chưa hết nửa đường đời

Đã vội nằm im dưới mộ

Cuộc sống cho dù lắm mưa

Nhiều gió

Nhiều cay đắng xót xa

Cũng đẹp gấp vạn lần cái chết

Chết là hết

Hết đau

Hết khổ

Nhưng cũng hết vầng trăng soi sáng trên đầu

Hết những bàn tay e ấp tìm nhau

Len lén, bước chân hò hẹn

Bây giờ gặp gỡ nơi đâu?

Dù có chết cùng nhau

Cũng vẫn là chia tay nhau vĩnh viễn

Trời đầu xuân mây vần bão chuyển

Có lạnh không?

Tôi biết hai người khổ lắm

Còn gì buồn bằng không được yêu nhau

Nhưng sao lại chết?

Nhà đạo đức vuốt hàng râu mép

Hạ kính

Lắc đầu

Chép miệng

“Hoà bình chủ nghĩa”

Tôi không nghĩ vội vàng như thế

Tôi đã từng yêu

Từng đã khổ nhiều

Nhưng không thể tán thành cái chết

Tôi không thích loại cúi đầu theo số kiếp

Cắn răng vào cứ sống cứ yêu

Khi Lương Sơn Bá tương tư trên

Giường bệnh

Ngày một võ vàng

Ôm bóng người yêu mà chết

Khi Chúc Anh Đài xăm xăm vào huyệt

Theo nhau cho trọn lời nguyền

Cả rạp lặng yên

Những chiếc khăn tay đầm đìa nước mắt,

Sự thật cuộc đời đắng cay hơn nghệ thuật

Lương Sơn Bá, Chúc Anh Đài

Sống không được yêu nhau,

Chết còn được hoá thành đôi bướm,

Nhưng mấy người tự tử

Xác bây giờ mục nát dưới mồ,

Biết ai thương họ?

Có phải vì chúng ta quá yêu người yêu cũ

Mà quên người sống bây giờ?

Có phải vì chúng ta mất nhiều trong Kháng chiến,

Nên chủ trương tiết kiệm lòng mình?

Có phải vì chúng ta muôn việc rối tinh

Đành xếp lại chuyện mấy người tự tử?

Lịch sử phải trải qua bao đau khổ

Những người chết thiêu trong lửa

Những người chết gục trong tù

Những người chết treo trên cột

Tùng xẻo lăng trì

Rỏ máu trên bàn thờ nhân loại

Cho con người được làm người

Cho con người được yêu được sống

Tôi muốn gào lên cho đến khi lạc giọng

“Không gì đau thương

Bằng

Mất một con người”

Sao họ lại đưa nhau đi tự tử?

Có phải vì họ không bằng lòng chế độ,

Bất mãn với cuộc đời?

Không.

Họ chưa hai mươi

Cô bé hôm nào mới lớn

Soi trộm vào gương, thấy má mình hồng

Nghĩ đến chuyện lấy chồng

Đỏ mặt

Người con trai ngồi trên gò đất

Thổi sáo gọi người yêu

Làm nắng chiều

Đứng lại

Lúa đương thì con gái

Cũng thấy rộn trong lòng

Xôn xao gió thổi

Đầu sát bên đầu bàn chuyện tương lai

Thôn xóm tan dần bóng đen địa chủ

Cuộc đời như ánh trăng mỗi ngày một tỏ

Sáng bừng lên

Trong những chiếc hôn đầu

Chế độ ta không cấm họ yêu nhau

Mà sao họ chết?

Người công an đứng ngã tư đường phố

Chỉ huy

Bên trái

Bên phải

Xe chạy

Xe dừng

Rất cần cho việc giao thông.

Nhưng đem bục công an

Máy móc

Đặt giữa tim người

Bắt tình cảm ngược xuôi

Theo đúng luật đi đường nhà nước

Có thể gây rất nhiều chua xót

Ngoài đời

Ngày Phật đản vừa rồi được nghỉ

Tôi đến nhà Văn Cao

Hai đứa rủ nhau

Đi ăn thịt chó

Văn Cao vốn là người nể vợ

Ăn xong mua một gói về nhà

Tôi bỗng giật mình,

(nhưng không để lộ ra)

Người chủ xé thơ tôi

Gói thịt

Ngay lúc đó tôi chỉ còn muốn chết

Như dại như điên tôi oán đất, oán trời

Nhưng hôm nay tôi chỉ oán mình tôi

Thơ tôi bị cuộc đời ruồng bỏ

Vì tôi đã ngủ quên trong chế độ

Vẽ phấn bôi son, tô toàn màu đỏ

La liệt đầy đường hoa nở

Chim kêu

“Tốt tốt!

Xà và

Tốt tốt!”

Qua thơ tôi

Cuộc đời như hết chuyện

Có thể khoanh tay yên trí đi nằm

Như Thượng đế bước sang ngày thứ tám

Không! Không!

Bóng những ngày xưa u ám

Còn lởn vởn che cuộc đời như gấu ăn giăng

Cải cách đợt năm

Tôi có qua thăm nhiều thôn xóm

Những cây lúa cúi đầu dưới ruộng

Đã ngẩng mặt lên trời

Mơ ước mấy nghìn đời

Biểu tình trên dãy thẻ

Lũy tre làng phơi phới bay xa

Mở rộng cửa đón những ông chủ mới

Ruộng đất nông dân được đội về cởi trói

Nhưng còn tim

Còn óc con người?

Giữa năm Cộng hoà lớn khôn mười một tuổi

Vẫn còn lọt lưới

Nhiều thói “an nam”

Dán nhãn hiệu

“Made in Cách mạng”

Ngang nhiên xúc phạm con người

Đẩy họ đi tự tử

Phải quét sạch mây đen

Cho chân trời rộng mở

Chặt hết gông xiềng

Cho những cánh tung lên

Ngày và đêm

Mộng bay đầy cuộc sống

Khát vọng theo khát vọng

Không gì ngăn cản con người

Hà Nội, tháng 6-56

Tái bút

Bài thơ đến đây, đáng lẽ là chấm hết

Nhưng tác giả đọc cho mấy người quen biết

Thấy cần tái bút đôi lời

Một anh bạn chửi tôi:

“Hết chuyện rồi sao

Mà lại đẽo đến chuyện người tự tử

Ngậm mực phun đen chế độ”

Anh bạn ơi!

Tôi khuyên anh

Không đẹp gì cái lối vu oan giá hoạ

Ném bã rượu vào nhà người

“Trăm năm bia đá thời mòn

Ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ”

Lịch sử luôn luôn duyệt lại

Không ai lừa được cuộc đời

Trước tòa án ngày mai

Mấy thằng bán rẻ ông cha đi làm chó

Đánh hơi gật gù

“Lại một thằng làm thơ bất mãn”

Lân la xán đến gần

Hoa chân múa tay

Rêu rao miền Bắc

Trong kia miền Nam

Thế này

Thế khác.

Cút ngay đi! Đừng giở trò kiếm chác

Ăn bẩn sủa càn

Đất nước trong khó khăn

Đối với chúng ta càng yêu càng quý

Con thương cha mẹ

Lúc ốm

Lúc đau

Chén thuốc múi chanh bảo nhau chạy chữa.

Tôi chưa quên những ngày qua đau khổ

Kiếp sống nặng trên vai

Như một án tù

Cắt tóc đi tu

Tu không trọn

Thuốc phiện dấm thanh không thoát nợ đời

Mười tám tuổi già hơn ông cụ:

Tôi đã biết thế nào là tự tử

Nên tôi yêu thiết tha cuộc đời

Càng yêu cuộc đời

Tôi càng yêu chế độ

Chế độ của tôi

Sống để bụng

Chết mang theo dưới mộ

Nhưng yêu thương

Không có nghĩa là tụng kinh gõ mõ

Bán dầu cù là

Xoen xoét “vì Đảng vì Dân”

Để lừa Dân lừa Đảng

Cuộc sống đòi hỏi người làm thơ can đảm

Vạch mặt những con sâu cách mạng

Ẩn núp trong nếp cờ

Đội mũ đi hia

Phè phỡn trên lưng chế độ

Tôi trở lại chuyện mấy người tự tử

Họ đúng hay sai,

Thôi để họ nằm yên ngủ

Dù khen dù chê

Họ cũng đã chết rồi

Nhắc nhở chúng ta nhiệm vụ những người

Còn sống

Phải hiểu

Phải yêu

Phải trọng

Con người…

Hà Nội, tháng 7-56